پیاده راه باب همایون در بافت قدیمی تهران خیابانی به نام باب همایون وجود داردکه حالا خیابانی سنگفرش شده است. این گذر در بَر جنوبی میدان امام خمینی (توپخانه) و نیز در شمال ایستگاه متروی امام خمینی (ره) قرار دارد. همچنین از جنوب نیز به خیابان صوراسرافیل و ساختمان وزارت دارایی منتهی می‌گردد. باب همایون از قدیمی‌ترین خیابان‌های پایتخت است و در بخش تاریخی آن قرار دارد. تیمچه‌ها و کرپه‌های غذا که جای عرضه‌ی انواع خوراک‌های خیابانی، سوغات‌ها، صنایع‌دستی، آجیل، دم‌نوش‌ها هستند، یکی از جاذبه‌های گردشگری پایتخت به شمار می رود. حال و هوای گرم و قدیمی این خیابان با غرفه های سنتی این گوشه از میدان توپخانه را به گذری خواستنی برای گردشگران خارجی و داخلی بدل کرده است.
پیاده راه کوچه مروی کوچه مروی از گذرهای قدیمی و پرآوازه تهران با پیشینه‌ای دویست‌ساله در نزدیکی بازار تهران است. کوچه مروی و کوچه خدابنده لو از دیرباز در شمار اماکن شناخته‌شده خرید شمرده می‌شده‌اند و در همسایگی خیابان ناصرخسرو واقع‌شده‌اند. کوچه مروی، کوچه‌ای شرقی غربی است. این کوچه از سمت غرب و از خیابان ناصرخسرو روبروی شمس‌العماره آغازشده و به خیابان پامنار پایان می‌یابد. به دلیل وجود مهاجرین عرب در این کوی نمودهای فرهنگ وزندگی عربی را می‌توان در این کوچه و گوشه و کنارش مشاهده نمود. وجود شماری خوراک فروشی با تابلوهایی به زبان عربی روی آن نوشته‌شده است و عرضه خوراک‌هایی مانند فلافل و کباب شاورما نشانگر این فرهنگ است. خیابان ناصرخسرو، ساختمان شمس‌العماره، دبیرستان مروی، مسجد مروی، سرای مظفریان، بازار قدیمی مروی و مسجد آقا محمود یا مسجد حکیم، آثار تاریخی هستند که در گوشه و کنار و درون کوچه مروی قرار دارند. در دهه هشتاد موردبازسازی و احیا قرارگرفته است. انگیزه اجرای برنامه‌های اصلاحی و طرح‌های شهری در این کوی، این بود که بازدید‌کننده در این فضا حال و هوای تهران قدیم را داشته باشد و به‌نوعی با گسترش پیاده‌گرد، سرزندگی به کوچه مروی پیشکش شود.
پیاده راه میدان امام حسین
یک گذر آیینی و فرهنگی است که حدفاصل دو میدان اصلی امام حسین (ع) و شهدا قرار دارد. میدان امام حسین پس از میدان آزادی، بزرگ‌ترین و پرفت و آمدترین میدان تهران شمرده می‌شود. امروز آرامگاه شهدای گمنام در این میدان، نمادی از رویدادهای گذشته است. این میدان یک گره میان منطقه‌ای و پیوندگاه سه منطقه شــهر تهران یعنی مناطق هفت‌در شمال، سیزده در جنوب شــرقی و دوازده در جنوب غربی است. محله و میدان شهدا، مکانی تاریخی در مرکز شهر تهران، پایتخت ایران، است. این میدان که پیش‌تر بانام میدان ژاله شناخته‌شده بود، محل رخداد هفده شهریور است و به همین سبب میدان شهدا نام گرفت. بر پایه برنامه شهرداری تهران پیاده راهی در خیابان هفده شهریور میان دو میدان امام حسین و شهدا به‌صورت سنگ فرش و به نام پیاده راه آیینی راه‌اندازی شده است.
خانه فیض (عصمت السلطنه) مربوط به دوره قاجار است. خیابان امیرکبیر کوچه شهید جاویدی کوچه شهید محدث عصمت السلطنه
گرمابه قبله حمام قبله (حمام خانم) مربوط به روزگار صفوی است. این گرمابه هفتادسال است که از سوی خانواده بادامی اداره می‌شود. گرمابه «خانم»، یادگار روزگار صفوی است که پس از به فرجام رساندن نخستین باروی تهران در سال نهصد و شصت‌وپنج هجری قمری به‌فرمان خواهر شاه‌طهماسب به همراه تکیه و مدرسه‌ای در بازارچه نایب‌السلطنه ساخته شد و در کنار مدرسه حکیم‌باشی قرار گرفت تا نمادی از آثار به‌جامانده از روزگار صفوی در تهران باشد. نشانی چهارراه مصطفی خمینی و سیروس کوچه آل آقا (بین بازارچه نایب‌السلطنه و سیروس) بازارچه نایب السطلنه، کوچه قبله
دواخانه نظامی نخستین داروخانه نوین حدود سال‌های هزار و هشتصد و پنجاه تا هزار و هشتصد و شصت میلادی توسط وزارت جنگ آن زمان از کشور اتریش خریداری‌شده است. حدود بیست‌تا سی سال پس‌ازآن، این داروخانه به دکتر «عبدالحسین نظامی» داروساز و دانش‌آموخته فرانسه داده شد و از آن زمان به بعد به داروخانه نظامی مشهور شده است. اسناد و مدارک و اشیاء به‌جامانده از داروخانه نظامی در موزه علوم پزشکی تهران، نشان‌دهنده چگونگی داروخانه‌های قدیم ایران و شیوه‌ی اداره آن‌ها و همچنین روند داروسازی و نگهداری داروها درگذشته است. داروخانه نظامی نخستین و تنها داروخانه‌ای بوده است که همه نیازهای دارویی ارتش را فراهم می‌کرده است و از آغاز تأسیس همه موارد موردنیاز خود را به خارج از کشور سفارش داده و وارد کرده است. «داروخانه نظامی» پس از بازسازی طی مراسم بزرگداشتی که به کوشش «موزه ملی تاریخ علوم پزشکی» و «مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی» برگزار شد در دوازده شهریورماه هزار و سیصد و هشتادودو در محل موزه راه‌اندازی شده است. تجهیزات این مجموعه عبارت‌اند از: دستگاه شیشه پر کن، دستگاه شربت‌سازی، دستگاه صافی، صافی، همزن، دستگاه حب‌بر، دستگاه عصاره‌گیر، ترازو، هاون چینی، دستگاه تقطیر، ظروف آزمایشگاهی، دستگاه پرس برای تهیه کاشه، دستگاه آلبومین متر، قالب قرص زنی، سرنگ شیشه‌ای مدرج، آتش‌گردان، چراغ‌الکلی، ساکشن دستی، ظروف دوپوسته برای حرارت غیر مستقیم، قالب شیاف، قالب قرص، دستگاه مهر برجسته، کلیشه‌های قدیمی به‌کاررفته در داروخانه، نمونه‌هایی از بروشورهای دارویی. نشانی: خیابان امیرکبیر (چراغ برق سابق)
عمارت فخرالدوله و مسجد مجاور (مسجد فخر) که در محله دروازه شمیران جای دارد ساخته‌ی دست فردی به نام مارکوف و به سپارش بانو اشرف‌الملوک فخرالدوله خواهر ناصرالدین‌شاه قاجار بوده است که بناهای بسیاری را در تهران و دیگر شهرها ساخته است. این عمارت آرایه خانه باغ داشته و از نظر فرم و فضای معماری با سایر ابنیه هم زمان خود مانند کوشک احمدشاهی (نیاوران)، کوشک قوام‌السلطنه (موزه آبگیر فعلی)، کوشک سردار اسعد ساخته‌شده بود. از شناسه‌های اصلی این بنا می‌توان به ساختار کوشک شکل آن اشاره کرد که دارای دو طبقه و یک تالار در پنج دهم طبقه دو است. پلکان در بخش شمالی بنا قرار دارد و فضاهای اصلی در گوشه و کنار این پلکان قرارگرفته است. استخوان‌بندی بنا از خشت است و روکش نما از آجرهای قالبی است. این بنا در تهران، خیابان فخرالدوله، خیابان بهارستان، خیابان قائن آرام گرفته است.
زندان هارون‌الرشید یا زندان خان مربوط به سده چهار ه. ق است و در سیزده کیلومتری شرق تهران واقع‌شده. بنای زندان به شکل مکعب مستطیل به بلندی نه متر و به‌صورت دو طبقه ساخته‌شده است و از درازا و پهنای یکسانی برابر با سی متر برخوردار است. زندان هارون دارای ساختاری در برگیرنده لاشه‌سنگ و گچ است و با سنگ‌های آتشفشانی بناشده است. این بنا در حقیقت در روزگار آل‌بویه ساخته‌شده و از آن به‌عنوان سلول‌های انفرادی برای حبس زندانیان استفاده‌شده است ولی هیچ گواهی مبنی بر زندان بودن این بنا وجود ندارد و در هیچ‌یک از نسخه‌های تاریخی دراین‌باره سخنی به میان نیامده است. هرچند پیشینه خانه به روزگار ساسانیان و سلجوقیان نیز نسبت داده می‌شود. برخی پژوهشگران نیز باوردارند این سازه در واقع آتشکده‌ای باستانی بوده است و به همین دلیل دیرینگی آن به روزگار ساسانی بازمی‌گردد. به گمان آندره گدار زندان هارون از آن دوران سلجوقیان است و یکی از استحکامات نظامی آن عصر بشمار می‌آید. نشانی: جاده خراسان، سه‌راه سیمان، در دامنه کوه‌های مسگر آباد
حمام کشوریه (حمام ممتاز، حمام بی‌نظیر، حمام کشوریه، حمام سلیمانیه، حمام یهودیان، حمام محله، حمام کلیمیان، حمام جهودان) این گرمابه به دست آقای سلیمان سنه (سلیمان سنهی، سلیمان سنه‌ای) ساخته شد و به یاد همسرش کشور، بخش زنانه آن کشوریه و بخش مردانه آن سلیمانیه نام‌گذاری شد. یهودیان تهران در بخشی از بافت تاریخی عودلاجان ساکن بودند، به نام؛ محله و در این محله سه حمام ویژه اختصاصی داشتند؛ حمام عساو در بخش سر چال، حمام ذخرون در نزدیکی کنیسه عزرا یعقوب و گرمابه اسحاق (حکیم‌باشی) در کوی تکیه رضا قلی خان با توجه به برخی از تعصبات دینی، یهودیان تنها اجازه ورود به حمام‌های اختصاصی خود را داشتند که با عنایت به پله‌های فراوان حمام‌های قدیمی، امکان حضور و استفاده برای افراد سالخورده و زنان باردار آماده نبود، بر پایه تاریخ شفاهی بانو کشور خداداد از اهالی کوچه حاجی کلانتر و همسر آقای سلیمان سنه به علت باردار بودن، تصمیم می‌گیرد تا در گرمابه نمره سرچشمه (ویژه مسلمین) استحمام کند که زمان حضور ایشان کمی بیشتر از وقت معمول می‌شود و سالن دار گرمابه، با کوبیدن‌ها دنباله‌دار بر روی در و ترس وی، باعث سقط جنین فرزند بانو کشور می‌شود. بر پایه باور مسلمانان، آب خزینه حمام یهودیان، مشکل‌گشاست و این نگاه از دیرباز در اندیشه مردمان مسلمان شکل‌گرفته است، شخصی به نام جعفری که فرزند دار نمی‌شد، پیش بزرگ محل می‌رود و آن بزرگ توصیه می‌کند که نذر کن و نام فرزندت را موسی قرار بده تا فرزندت سالم مانده و همسرت فارغ شود، وی چنین می‌کند و موسی جعفری به دنیا می‌آید و در هنگام زندگی همیشه با یهودیان هم‌نشین می‌شود و در بخش مردانه گرمابه کشوریه با کاسه چهل کلید خود، کارگزار برآوردن حاجات و رفع مشکلات مسلمانان می‌شود. نشانی خیایان سیروس (شهید مصطفی خمینی)، فی مابین چهارراه سرچشمه و سیروس، بالاتر از بیمارستان دکتر سپیر، شماره چهارصد و پانزده
خانه استاد حسین لر زاده حسین لر زاده، معمار و استاد هنرهای سنتی ایران، در سال هزار و دویست و پنجاه‌وهشت خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. پدرش معمار بود و او خیلی زود کار معماری خود را نزد او آغاز کرد. در جوانی و میان‌سالی، هم‌زمان با دگرگونی‌های گسترده اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایران، در روزگار پس از مشروطیت و در زمانه پهلوی، با دلگرمی به آموخته‌های هنری و آموزه‌های فرهنگی، یادگارهای فراوانی را پدید آورد.
استاد لر زاده در درازنای نودوهشت سال زندگی پربار خود، در بیش از هشتصد و چهل‌ودو عمارت همچون کاخ، بیمارستان، بانک، مدرسه، فروشگاه، خانه مسکونی و از جمله بیش از ششصد و سی‌وپنج مسجد، حسینیه و امامزاده به هنرآفرینی در زمینه‌های گوناگون پرداخت. معماری و نمای خارجی ساختمان خانه موزه، مانند بسیاری از خانه‌های قدیمی شهر تهران است. این ساختمان در دو طبقه و پنج دهم بناشده و نمای بیرونی آن با آجرهای سه سانتی تزیین‌شده است. روی دیوارهای این خانه زندگینامه استاد لرزاده و سروده‌های ایشان نوشته‌شده است. ساعات بازدید از خانه موزه استاد لر زاده، روزهای یکشنبه تا جمعه از ساعت نه بامداد تا هفده است. این مکان روزهای شنبه بسته است. این خانه واقع در تهران، خیابان شریعتی، مابین سه‌راه طالقانی و خیابان بهار شیراز است. در انتهای کوچه سخن، این خانه در میانه بوستان لر زاده پیمان دارد. بهترین راه دسترسی به این خانه موزه، از راه ایستگاه متروی دروازه دولت و یا ایستگاه دروازه شمیران در خطوط بی‌آرتی تهرانپارس،آزادی است.
خانه عامری ها خانه عامری ها در زمینی به گستره دو هزار و هفتصد و پنجاه متر در ضلع جنوبی غربی میدان فردوسی که از املاک خاندان امین دارالضرب از افراد شهره دوران قاجار و احداث کنندگان اولین کارخانه های ملی بعد از دوران امیرکبیر و همچنین از موسسان اولیه بانکداری در ایران بود احداث شده است. لازم به ذکر است عخانه عامری ها در اواخر دوران قاجار و در داخل حصار ناصری بنا شده و احداث پاساژ مذکور در مجاورت این بنا، مالکین پاساژ را به این فکر انداخت تا با تخریب خانه عامری ها که متاسفانه تاکنون ثبت ملی نشده است، آن را به پاساژ الحاق نمایند.
خانه عضدالملک (خانه امیرسلیمانی، خانه مشیرالسلطنه، خانه نایب‌السلطنه، معراج شهدا) علی‌رضاخان عضدالملک (زاده هزار و دویست و سی‌وهشت قمری، درگذشته هزار و سیصد و بیست‌وهشت قمری) نخستین نایب‌السلطنه احمدشاه قاجار بود. او پسر موسی خان قاجار و از خاندان قاجار بود و در دربار چند تن از شاهان قاجار خدمت می‌کرد. سردر این خانه در سال‌های گذشته ویرانی شد، این سازه یک طبقه و دارای زیرزمین (مطبخ، انبار و …) است، درب اصلی عمارت از شمال است که با چند پله به تالار اصلی وارد می‌شوید که دو راه ورودی از چپ و راست به زیرزمین و با چند پله با تالار اصلی وارد می‌شوید، در آغاز ورود شما یک چارچوب گچ‌بری شده که شوربختانه در سال‌های گذشته بخش شمالی آن تخریب‌شده همه دیوارها و سقف سراچه‌ها گچ‌بری و آیینه‌کاری شده است که البته به دلیل عدم رسیدگی شایسته و تغییر کاربری، آسیب‌های فراوانی دیده است. این سازه پس از آتش‌سوزی حسینیه امیریه در شب عاشورای هزار و سیصد و پنجاه‌وهشت و در سال هزار و سیصد و شصت به‌عنوان ستاد معراج شهدای ایران مورد استفاده قرار گرفت. نشانی: استان تهران، شهر تهران، خیابان بهشت، کوچه معراج، شماره هجده
خانه تیمورتاش مربوط به اواخر روزگار قاجار (احمدشاه) است و در تهران، شمال غرب پادگان باغشاه پیشین میدان حر امروزی داخل دانشگاه جنگ واقع‌شده که اکنون از این خانه تاریخی به‌عنوان موزه جنگ استفاده می‌شود. خانه تیمورتاش در دو طبقه ساخته‌شده و دارای زیرزمین است. بلندی در طبقات این ساختمان ناهمگون است. تزئینات سازه دربرگیرنده نمای آجری است که به شکلی استادانه از آجر استفاده‌شده است. همچنین آینه‌کاری‌های ارزنده که در سقف تالار اصلی کارشده‌اند، شایسته توجه است. گچ‌بری‌های باریک و زیبایی نیز در سرستون‌ها و دیگر بخش‌های سرا وجود دارد. درها و پنجره‌های چوبی نیز باوجود گونه‌ها و اشکال برجسته خود، درخشش زیبایی به این سرا داده‌اند.
خانه آیت الله کاشانی خانه آیت‌الله کاشانی واقع در حصار صفوی و بافت تاریخی محله سیروس است. این سرا از آنِ به آیت‌الله کاشانی بوده و ازآنجایی‌که برای این سرا سنگ‌نبشته‌ای وجود ندارد دیرینگی آن تنها به‌واسطه دیدگاه کارشناسان از راه پژوهش‌های تاریخی و نیز الگوی معماری آن قابل‌شناسایی بوده و این سرا را منصوب به دوره قاجار می‌دانند. این نکته نیز شایسته توجه است که این سازه در داخل چارچوب شهر، دوره ناصری قرار دارد. این اثر در منطقه دوازده تهران، خیابان پانزده خرداد شرقی، بازارچه نایب‌السلطنه، کوچه کیانتاش، کوچه عباسی واقع است.
حمام انصاری یکی از مکان‌های تاریخی پایتخت است که در محدوده منطقه یازده شهرداری و در حوالی میدان منیریه قرارگرفته است. بر پایه شواهد و سنگ‌نبشته‌های موجود، تاریخ ساخت سازه به سال هزار و سیصد و سی‌وچهار هجری شمسی بازمی‌گردد و از ساختمان‌های اواخر دوره قاجار به شمار می‌رود. گرمابه دارای دو بخش است. بخش اصلی دربرگیرنده فضاهای یک حمام سنتی است که در شرق واقع‌شده است و در غرب حمام سنتی به گستره نزدیک به هفتادودو مترمربع قرار دارد. فضای سربینه: این فضا گستره‌ای در نزدیک به شصت‌وچهار مترمربع را در برمی‌گیرد که حوض هشت‌ضلعی با مصالح سنگی در میانه فضای سربینه قرار دارد. این فضا برخلاف دیگر نمونه‌های سربینه بدون سکو است که چه‌بسا در مراحل پاک‌سازی و کار بازسازی ازمیان‌رفته و یا سال‌ها پیش‌ازاین نابودشده است. دو ستون سنگی با سرستون‌هایی با نقوش گیاهی در بخش شمالی و دیوارهای آجری در برابر آن‌ها، بار گنبد خشتی سربینه را تحمل می‌کنند. این گنبد در سال هزار و سیصد و هشتادوپنج و درروند کار نوسازی، بازسازی‌شده است. بلندی گنبد درونی از مرکز تا سطح تراز انتهای پای ستون‌ها شش متر است. سربینه بی‌بهره از هرگونه کف‌سازی است و بقایای کف‌سازی تاریخی در آن دستکاری‌شده شده است. گرمخانه: گرمخانه فضایی است با گستره نزدیک به هفتاد مترمربع که به دو سراچه در بخش شرقی محدود می‌شود. گرمخانه دارای چهارستون سنگی با سرستون‌هایی با نقوش گیاهی است که به‌عنوان ستون‌های باربر گنبد مرکزی ایفای نقش می‌کنند. این فضا بدون حوض است و کف وضع موجود آن دربرگیرنده ایوان‌ها و گربه‌روهایی است که در کف گرمخانه گرمابه‌های سنتی برای رد شدن دود و هوای گرم تعبیه می‌شدند. بازسازی این گربه‌روها (تنوره‌ها) در کار بازسازی سال هزار و سیصد و هشتادوپنج نافرجام مانده و حتی بقایای موجود در کف تاریخی را از میان برده است. در سوی شمالی گرمخانه، حوضی که به نظر سرپوشیده بوده، قرار دارد که می‌توانسته جایگاه خزینه گرمابه باشد. کوره و انبار گرمخانه دارای اتاقک و راه‌پله‌ای در جبهه شمالی گرمخانه قرار داشته که قسمت‌هایی از آن‌ها دچار ریختگی شده است. این گرمابه تاریخی در حال حاضر به سفره‌خانه سنتی بانام ارسباران تبدیل‌شده است که علاقه مندان می‌توانند هم‌زمان با بازدید از این گرمابه تاریخی، از امکانات سفره‌خانه نیز استفاده نمایند. نشانی: خیابان ولی عصر، پایین‌تر از میدان منیریه، خیابان فرهنگ، کنار کوچه قدسی
حمام حاج قاسم میدان محمدیه، بازارچه حاج قاسم با پیشینه‌ای دویست و پنجاه‌ساله هنوز مشتری دارد
حمام مهدیخانی این گرمابه که یکی از کهن‌ترین گرمابه‌های تاریخی تهران به شمار می‌رود، در دل بازار قرار دارد. کارشناسان میراث فرهنگی می‌گویند که پیشینه این بنا به دوره صفویان می‌رسد. آستانه آن در نزدیک به نهصد متر مربع و دربرگیرنده گرمابه به گستره چهارصد و پنجاه متر مربع و تأسیساتی چون یک بخش پتو بافی، واحد مسکونی، مغازه و سرایداری است. این سازه دارای جرزهای خشتی با ملات گل و آهک است. سازه‌ی گرمابه متعلق به دوره قاجار و در نزدیک به هشتاد در صد آن سالم است.
عمارت موقوفه فاضل عراقی این خانه در غرب میدان فردوسی، در کوچه پارس قرار دارد و موقوفه فاضل عراقی، رایزن و رئیس پیشین دیوان عالی کشور است. بخشی از آن در سال هزار و سیصد و سی‌وچهار خورشیدی به بیمارستان زنان اختصاص یافت. کاشی‌های عمارت بسیار باارزش و روی آن‌ها نگاره‌های شاهان باستانی ایران نقش شده است.
مسجد و ساعت مشیرالسلطنه (نخستین ساعت شهری تهران) مسجد و مدرسه علمیه مشیرالسلطنه یا مسجدالاقصی یا مسجد ساعت، یکی از مسجدها و حوزه‌های علمیه مربوط به روزگار قاجار است. نام دیگر آن مسجد ساعت نیز است چراکه نخستین برج ساعت در تهران در این مسجد بنا شد. گلدسته و برج ساعت مسجد از بیرون نیز دیده می‌شود. مسجد در سال هزار و سیصد و بیست‌ویک قمری به دست مشیرالسلطنه ساخته‌شده که وزیر خزانه مظفرالدین شاه و بعداً نخست‌وزیر در دوره محمدعلی شاه قاجار بود و نام او در زیر ساعت مسجد حک‌شده است: «در عهد دولت سلطان عادل کامکار مظفرالدین شاه قاجار خلداله ملکه، حسب الفرمایش جناب مستطاب اشرف افخم مشیرالسلطنه وزیر خزانه و بیوتات دام ظله العالی اتمام پذیرفت». پس از درب ورودی کوچک مسجد، دو پله پایین‌تر به حیاط کوچک مسجد می‌رسیم که چند درخت کهن‌سال و حوضی میان آن قرار دارد. مسجد در سمت راست ورودی قرار دارد و دور حیاط نیز حجره‌هایی با نمای کاشی‌کاری شده وجود دارد که جایگاه زندگی طلاب علوم دینی بوده است. در واقع در کنار مسجد، مدرسه‌ای نیز وجود داشته است. در بیرون مسجد نیز سقاخانه‌ای وجود دارد. این مسجد به خاطر ساعت قدیمی و تاریخی‌اش ارزش بسیاری دارد. واقف این مسجد و مدرسه علمیه احمد مشیرالسلطنه، آن را مسجدالاقصی نامیده است. البته در زبان عموم مردم و همچنین رسانه‌ها بیشتر آن را بانام واقفش مسجد مشیرالسلطنه می‌شناسند. این بنا در خیابان مولوی، کوچه تشکری موحد واقع‌شده است.
عمارت دبیرالملک بر پایه گواهی‌های تاریخی، عمارت دبیرالملک متعلق به میرزا محمد حسین‌خان فراهانی ملقب به دبیرالملک بوده است. دبیرالملک از بزرگان و مستوفیان روزگار قاجار بوده است. او در زمان وزارت امیرکبیر، منشی‌گری او را به‌ویژه در امور سیاست خارجی بر عهده داشت. چند گاهی هم وزیر داخله و حاکم اراک بود. او همچنین چندی تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده داشت. گفته‌شده است او به خاطر نگارش رساله‌ای انتقادی درباره شیوه اداره کشور و شخص شاه، مدتی مورد بدگویی و بی‌مهری ناصرالدین‌شاه قرار می‌گیرد. دبیرالملک همچنین از ترقی‌خواهان دوره قاجار و دوستداران میرزا تقی‌خان امیرکبیر بود. میدان بهارستان پائین تر از چهارراه سرچشمه کوچه قوام حضور کوچه جاویدی کوچه حنیف نژاد (فخرالملک)
خانه منسوب به ظهیرالاسلام عمارتی از روزگار قاجار است. این سازه از آن جهت که خانه مسکونی یکی از سران مشروطه است و با توجه به آن‌که نمونه‌ای کم‌نظیر و کامل از بناهای مسکونی دوره قاجار بوده و با توجه به جایگاه قرارگیری در محله‌ای برجسته قابل بحث و بررسی ست؛ و ازآنجاکه این سازه گویای دگردیسی در سازه‌های کوشکی دوره قاجار و آمیزه‌ای با معماری اروپایی است ارزش‌هایی را برای بنا به دنبال دارد. بر پایه برخی روایت‌ها این بنا خانه سردار مشروطه محمد ولی خان تنکابنی بوده است. خانه منسوب به سید زین‌العابدین امام جمعه ملقب به ظهیرالاسلام داماد ناصرالدین‌شاه و پدرزن دکتر مصدق است بر پایه پژوهش‌های این بنا بدون لوح یا سنگ‌نبشته‌ای است که تاریخ ساخت آن را مشخص کند، ولیکن با توجه به همبندی معماری بومی و غربی و سقف شیروانی این خانه گواه بر این است که این کوشک از آن اواخر دوره ناصرالدین‌شاه است. گستره خانه منسوب به «سپهبد تنکابنی» مشهور به «ظهیرالاسلام»، داماد ناصرالدین‌شاه و فرمانده فتح تهران، نزدیک به دو هزار و دویست متر مربع زیربنا با ساختمانی دویست و بیست مترمربع در دو طبقه دارای یک طبقه زیرزمین و یک طبقه همکف است که در دوره قاجار ساخته‌شده است. مالکیت ملک موصوف به سلطان محمد میرزا سیف‌الدوله (عضدی قاجار) تعلق داشته است که به‌صورت امانت در اختیار ظهیرالاسلام قرارگرفته بود. خانه‌ای مسکونی است مربوط به دوره قاجار است و در مرکز شهر تهران در نزدیکی میدان بهارستان، خیابان هدایت واقع‌شده است.
خانه جلال الدین تهرانی بَر غربی خیابان ری، نرسیده به سه‌راه امین حضور سید جلال‌الدین تهرانی (شیخ‌الاسلامی) زاده هزار و دویست و هفتادوپنج تهران – درگذشت هزار و سیصد و شصت‌وشش پاریس ستاره‌شناس، ریاضی‌دان، دولت‌مرد، دانشمند و فقیه ایرانی دوران پهلوی بود. او چند بار وزیر و سناتور شد و در آستانه انقلاب ایران در سال هزار و سیصد و پنجاه‌وهفت به ریاست شورای سلطنت منصوب شد. استعفای او پس از ملاقات با امام خمینی در نوفل‌لوشاتو ضربه مهمی به‌نظام پادشاهی در ایران بود. وی به دلیل نداشتن فرزند خانه و کتابخانه‌اش را وقف آستان قدس نمود؛ و این خانه به دفتر نمایندگی این آستان تبدیل شد. پس از مرگش در پاریس پیکرش به مشهد منتقل و در آرامگاه خانوادگی‌اش در حرم مطهر امام رضا (ع) حدفاصل دارالحفاظ ودارالسیاده به خاک سپرده شد نشانی: تهران، تهران ضلع غربی خیابان ری، نرسیده به سه راه امین حضور
خانه موتمن الاطبا میرزا زین‌العابدین موتمن زاده هزار و دویست و ده نخستین دانش‌آموخته دارالفنون، پزشک مخصوص ناصرالدین‌شاه قاجار بود. او در سال هزار و دویست و شصت‌ودو خورشیدی خانه سه طبقه‌ای در محله پامنار ساخت که جزو نخستین خانه‌های سه طبقه تهران بود. آوازه خانه او به‌اندازه‌ای بود که ناصرالدین‌شاه روزی به او گفت شنیده‌ام خانه سه طبقه ساختی حکیم‌باشی موتمن الاطبا پس از قتل ناصرالدین‌شاه بازنشسته شد و در پایان عمر به بیماری چشمی دچار شد. به‌پاس خدمات او، مظفرالدین شاه پانصد تومان و یک عصای مرصع به او داد تا بتواند در خارج از ایران چشمش را درمان کند. خانه او در سال‌های گذشته مکان فیلم‌برداری چند سریال بوده و قرار است در آینده به یک هتل سنتی تبدیل شود. به‌جز دو طبقه عمارت و زیرزمین آن، در دو سوی حیاط نیز سراچه‌هایی برای زندگی خدمتکاران و دیگران وجود دارد. دستشویی و گرمابه عمارت نیز در بَر جنوبی واقع‌شده است. نشانی: خیابان پامنار، کوچه نوری زاده
برج طغرل ری در شرق آرامگاه ابن‌بابویه در خیابان ابن‌بابویه شهرری واقع‌شده است و از آثار به‌جامانده از دوره سلجوقیان است. در برخی متون این محل، برج خلیفه یزید نامیده شده است. بلندی برج نزدیک به بیست متر است (بدون احتساب گنبد مخروطی شکلی که امروزه نشانی از آن نمانده) به باور برخی از کارشناسان این برج مانند عقربه‌های ساعت بوده و می‌توان از روی تابش آفتاب بر روی کنگره‌های آن زمان را تشخیص داد. برج طغرل با گستره‌ای بالغ‌بر چهل‌وهشت متر مربع و بُلندایی در کم‌وبیش بیست متر و بااستخوان بندی خشتی و آجری به‌صورت استوانه‌ای افراشته، خودنمایی می‌کند که نمای درونی آن به‌صورت استوانه است. برج طغرل برای نخستین بار در سال هزار و سیصد و یک هجری قمری و در پایان سی و پنجاهمین سال پادشاهی ناصرالدین‌شاه نوسازی و بازسازی شد. این بازسازی به‌فرمان شاه و به دست وزیرش امین السلطان و به دست ابوالحسن خان معمارباشی انجام گرفت و لوحه‌ای مرمر بر سردر سازه کارگزاری گردید. این بازسازی ساختمان را از خطر نابودی نجات داد ولی ظرافت‌کاری‌های کهن و بقعه سنگ‌نبشته کوفی آن را از میان برد.
کاخ مظفری مربوط به روزگار قاجار است و در تهران، انتهای خیابان دارآباد، محوطه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری واقع‌شده. این کاخ زیبا، در دو طبقه و با الهام از شیوه معماری فرانسوی ساخته‌شده است این ساختمان، تنها کاخ قاجاری با سقفی بیضی است. گچ‌بری‌ها و آیینه‌کاری‌های مشرف‌به آب‌نمای قرارگرفته در میان حیاط، در گونه خود بی‌نظیر می‌باشند. همچنین، آب‌نمای آبی‌رنگ بسیار زیبایی به شکل کلاه‌خود جنگی در برابر در ورودی ساختمان قرار دارد. در زمان مظفرالدین شاه این پادشاه قاجار به بیماری مهلک سل مبتلا شد. با توجه به عدم وجود دارویی برای درمان این بیماری در آن روزگار، این شاه قاجار به پیشنهاد پزشک معالجش برای سکونت به قریه دارآباد کوچ کرد؛ زیرا این منطقه از خوش آب و هواترین مناطق تهران بزرگ به شمار می‌رفت. پس از مرگ مظفرالدین شاه، این ساختمان به آسایشگاهی برای معلولین تبدیل و پس از تغییر حکومت، کاخ مظفری بلا استفاده ماند. تا این‌که در روزگار پهلوی دوم و در سال هزار و سیصد و ده دکتر مسیح دانشوری نخستین پزشک متخصص ریه ایران، به تأسیس مدرسه پرستاری در این محل اقدام کرد. گفتنی است که در دهه بیست خورشیدی ساختمان‌های دیگری نیز در پهنه این کاخ ساخت‌وساز گردید. از جمله این ساختمان‌ها، می‌توان به ساختمان فخرالدوله اشاره کرد که به دست بانویی به همین نام ساخته‌شده است.
موزه های تهران