یکی از مقابر منحصربهفرد استان تهران است که در بخش مرکزی شهریار، محله قصطانک شهر وحیدیه قرار دارد. برج مقبره بابا محمود ساختمانی است که یکپارچه از خشت برآمده و شکل هندسی آن استوانه مایل به کله قندی است که قطر بیرونی قاعده آن ده و نیم متر است و هرچه بالاتر میرود از قطر آن کاسته میشود. بنا بدون پوشش است و پیدا نیست از چه تاریخی پوشش آن فروریخته. بنای مدور برج آرامگاه با بلندی بیش از پانزده متر از سطح زمین با مصالح خشت و گل ساختهشده است. در درون بنا نیایشگاهی به سمت قبله ساختهشده که از سطح زمین نزدیک به یک ونیم متر بلندی دارد. این بنا در دورۀ سلجوقی ساختهشده است.
آتشکده تخت رستم
شهریار، روی کوه تخت رستم که پیش از ورود اعراب بانام دیگری بوده است و بهاحتمال بسیار بهفرمان موبد مازیار فوجیانا در نزدیکی روستای قجر تخت رستم (جایگاه یکی از هفت خان رستم) در بخش جوقین در نزدیکی قلعه جوقین در دامنه کوه در روزگار ساسانی و شاید اشکانیان (به دلیل عدم کاوشهای باستانشناسی هنوز پیشینه درستی برای آن مشخص نیست) از آن دوره از آندزیت و سنگهای آتشفشانی ساختهشده. برماندهای آتشکده سنگی دوره اشکانی و ساسانی دربرگیرنده تخته بزرگی است که در دامنه تپهای به بلندای نزدیک به چهل متر از کف جلگه با گنبد و ایوان و سراچه تا روزگار کنونی بهجامانده بود. همچنین آثار سکویی دو طبقه بر فراز تپه دیده میشود که گویا مکان افروختن آتش بوده است. این آتشکده دارای دستکم سه جایگاه برای نیایش و نگهداری آتش بوده، نخست در پایین کوه که امروزه دیگر نشانی از آن نیست؛ دومین جایگاه دامنه کوه که بهصورت کاملاً مرموزی ساختهشده است و امروزه دیگر خبری از ستونها و پوشش روی بام آن نیست؛ سومین جایگاه بالای ستیغ کوه که موبد ارشد حق ورود به آن را داشته است به شکل ستون و سقف گنبدی و پس از تاختوتاز تازیان ویران شد و امروزه تخت سنگهای درهمریخته از آن باقی است برای دیدن این اثر باستانی متعلق به روزگار ساسانیان، میبایست به شهریار در فاصله ده کیلومتری غرب تهران بروید و سپس پس از پیمودن نزدیک به پانزده کیلومتر درراه وحیدیه بهسوی روستاهای نورآباد، بکه، قشلاق و در پایان به روستای قجر تخت رستم میرسید. کوه تخت رستم، کوهی زیبا و سروگونهای است که جزو بلندترین کوههای پاییندست شهریار بوده و بُلندایی بالغبر هزار و سیصد متر دارد. سرشت این کوه از سنگهای آتشفشانی است که شگفتانگیز و نیاز به پژوهش و کندوکاو زمینشناسان دارد. آثار باستانی تخت رستم از جمله آتشکدههای آن در دامنه و قله این کوه واقعشده و گفته میشود که آتشی که در قله این کوه و در میان روزنه غار مانند قله آن روشن بوده است از فاصله صد و پنجاه کیلومتری نیز دیده میشده و همچون یک فانوس دریایی نشانهای روشن برای درراه ماندگان بوده است افزون بر تخت رستم شهریار، یک پهنه باستانی دیگر به همین نام در بخش توران پشت استان یزد و همچنین بنایی به همین نام دیرینه بیش از سه هزار سال در ولایت سمنگان افغانستان به ثبت رسیده است.
تخت کیکاووس
در هجده کیلومتری شهر شهریار و هشت کیلومتری ملارد در روستای بیدگنه قرارگرفته است که به روزگار ساسانی بازمیگردد. این اثر که در دوازده کیلومتری غرب تخت رستم واقع است جایگاه مقدسی برای برگزاری آئینهای مذهبی در روزگار باستان بوده و دربرگیرنده سه بنا است؛ که هر سه در پای یک تپه بلند به بلندی صد متر قرارگرفتهاند. این تپه به گونه تیغه ایست که در دشت پیش رفته و در نوک آن سکویی به شکل ذوزنقه به اضلاع ده و یازده و هشت متر وجود دارد، و دسترسی بدان از راهی گسترده در دل کوه که به بخش جنوب سکو منتهی میشود امکانپذیر است. از سنگهایی که با ملات مخصوصی از گچ به هم متصل شدهاند ساختهشده است. چهار طاقی تخت کیکاووس در پای بنا قرار دارد و نقشه آن به شکل چهارگوش است؛ با درگاهی در بالادست به پهنای دویست و سی سانتی متر و دیوارهایی به قطر هفتادوهفت سانتی متر و بهطورکلی در شمار چهار ایوانیهای روزگار ساسانی دستهبندی میشود
اثر باستانی قره (کارا یا قارا) تپه
از دیدگاه باستانشناسی شهریار را بیشتر با پهنه پرآوازه قرهتپه میشناسند. این تپه در سال هزار و نهصد و پنجاهوشش به دست برتون بروان از موزه لندن مورد مطالعه و اقدام به حفر گمانههای آزمایشی نموده و در سال هزار و نهصد و هفتاد و نه دست آورد آن را به چاپ رسانید. در حفر گمانهها شماری ابزار سنگی، تیغههای فلینت، مهره سرودک و شماری ظروف نگارین سفالی را در کاوش بدست آورد ولی در بررسیهای همهجانبه و پژوهش سفالهای روی تپه دیرینگی این تپه به هزارههای چهار و پنج پیش از میلاد میرسد. قرهتپه در دوران سیلک و حصار بوده است درروند حفاری یککاسه پایهبلند بهدستآمده که پس از بازسازی ظرف شسته و برای خشک شدن کنار یک بخاری برقی گذاشته شد پس از گذشت چند دقیقه تمام فضای اتاق با بویی بهسان به بوی گل یاس آکنده شد که توضیحی که دراینباره منتشر میشود، گمان میرود گلهایی را در آب ریخته و تکان میدادند تا عصاره گل با آب مخلوط شود سپس این آب را درون کاسه میریختند اگر این کار در یک دوره زمانی مکرراً انجام میشد مقداری از افشُره گل جذب خلل فرج سفال شده و شستن و خشک شدن دوباره کاسه میتواند مایه نمود دوباره بوی خوش گل حتی پس از گذشت هزاران سال گردد اگر این دیدگاه درست باشد روشنگر این است که مردم آن زمان چیزی شبیه به عطر اولیه را دوست داشتند. در قرهتپه همچنین کشف یک سامانه پساب خوشساخت به چشم میخورد این سامانه گنداب رو از یک آبراه ساختهشده بود که در نزدیک دو پایی زیر کف باستانی و متصل به قرار دارد و به یک گودال پر از سنگ منتهی میشود این زه کشی نزدیک به لبه تپه قرار دارد و به شیب بیرونی تپه ختم میشود که موارد محدودی از آن در دیگر محوطهها گزارششده است. لازم به ذکر است که این تپه به شماره دو هزار و دویست و پنجاهوشش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تپه بالکین
یکی از پهنههای بزرگ و برجسته استقراری عصر آهن در بالادست مرکزی و بخصوص دشت شهریار است. آگاهیهای اندک ما از پهنههای استقراری عصر آهن و دانستههای ناچیز ما از گورستانهای این روزگار تصویری بسیار کلی و نیمهکاره از سویههای زندگی آن مردمان در اختیار ما قرار داده است. محوطه بالکین با گسترهای بیش از ده هکتار یکی از پهنههای باارزش استقراری عصر آهن به شمار میرود. پژوهش آغازین یافتههای سطحی بالکین، گستره و جایگاه قرارگیری آن، محوطه را به یکی از جایگاههای کلیدی مطالعات فرهنگهای دوره آهن در منطقه مبدل کرده است.
تپه جوقین
مربوط به دورانهای تاریخی پس از اسلام است و در شهریار، جوقین واقعشده. این تپه مربوط به دوره ساسانیان است. تپه جوقین یکی از آثار تاریخی شهرستان شهریار است که تاکنون هیچ کاوشی به روی آن صورت نگرفته است. تپه جوقین یکی از باارزشترین و بزرگترین سازههای خشتی منطقه است که برج و باروهای آن و مصالح و خشتهای استفادهشده در آن آثار معماری پیش از اسلام را نشان میدهد. «تپه جوقین» یک پادگان تمام خشتی مربوط به دوره ساسانیان بوده که امروزه دیگر تبدیل به یک تپه شده و در دهستان جوقین در شهریار قرار دارد. تپه جوقین و قلعه دیگری که در مرکز روستای باستانی جوقین واقع است را به بهرام چوبین نسبت میدهند. آثار باستانی بهدستآمده از تپه جوقین شهریار در موزه ایران باستان نگهداری میشود.
پلدختر بادامک این پل در روستای بادامک که در جنوب شرقی سعیدآباد و در شرق شهریار قرار دارد ساختهشده است. پل دارای یک چشمه طاق و به شکل گهوارهای است و از خشت ساختهشده، بلندی طاق حدود چهار متر است و در اندرونی طاق چهار تیر چوبی قرار دادهشده است مصالح عمدةآن خاک و شن و قطعات سنگ با ملاط گل آهک در پایه و در دیواره از آجر استفادهشده است. این پل در روزگار قاجار ساختهشده است.
قلعه دهشاد در روستایی به همین نام، در ده کیلومتری شرق شهریار و در گستره شهر باغستان واقع است، این قلعه با پیشینه بیش از دویستساله خود یکی از قلعههای متعدد شهرستان است، این قلعه به شیوِه معماری اوایل دوره قاجار ساختهشده و ابعاد آن صد در صد متر به شکل مربع است و در چهارگوشه آن برج دیدبانی قرار دارد.
تپه باستانی فرارت
تپه باستانی حصارساتی
واقع در روستای حصارساتی
تپه باستانی فردوس
این تپه در ابتدای شهر جدید فردوسیه و در میان باغهای میوه واقعشده است. تپه فردوس نیز یک دِژ و سازهی کهن است که در روزگار سلجوقی ساختهشده و آرامآرام در اثر فرسایش طبیعی و انسانی به صورت تپه درآمده است. این تپه به ثبت آثار ملی رسیده است.
تپه باستانی خاوهمربوط به دوره سلجوقیان است و در شهرستان شهریار، روستای خاوه واقعشده و این اثر بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
تپه باستانی بالابان و قلعه بالابان
در جنوب شرقی انبار مرکزی وزارت نیرو و شرق محوطه شرکت دام و علوفه تلیسه و در شرق قرهتپه قلعه روستای بزرگی وجود دارد که درگذشته دارای دو بخش، یک بخش مسکونی و یک بخش زراعی بوده است. در جنوب غرب آن دو قلعه کوچکتر قرار دارد. ولی محل سکونت اصلی اهالی روستا در قلعه بزرگتر بوده است. این قلعه در دوره قاجار ساختهشده است. بسیاری از فضاهای مورد استفاده قلعه هنوز پابرجاست
تپه باستانی یبارک واقع در روستای یبارک شهریار است.
تپه باستانی رزکانواقع در روستای رزکان شهریار است.
اماکن مذهبی
آستان مقدس امامزاده یحیی (علیهالسلام)
برابر اقوال از نوادگان حضرت موسی بن جعفر (علیهالسلام) است. ابوالفضل یحیی بن ابی هاشم محمد الجوانی بن طاهر بن علی بن محمد بن الحسن بن عبیدالله بن الحسن بن محمد الجوانی بن الحسن بن محمد بن عبیدالله الاعرج بن حسین الاصغر بن امام سجاد (علیهالسلام) است که از شهر آمل به ری نقل مکان نموده و در شهریار سکنی گزید و در این مکان به خاک سپردهشده است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریارـ بخش مرکزی، شهر، دهستان جوقین، روستای بکه
آستان مقدسه امامزاده بیبی رقیه (علیها الاسلام)از نوادگان امام موسی کاظم (علیهالسلام) است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش مرکزی ـ شهر شهریار ـ راه جاده تهران به شهریار ـ دهستان مویز ـ روستای ده مویز
آستان امامزاده عباسعلی (علیهالسلام)
در شهرستان شهریار، بخش مرکزی، شهر شهریار، راه شهریار به رباط کریم، دهستان جوقین، روستای حصارساتی واقعشده است. سازهی بقعه کهن و دارای گنبدی از خشت و گل و بدون سراهای الحاقی است. نمای بقعه سنگکاری شده و حسینیهای در همسایگی آن راهاندازی گردیده است. این بقعه جزو آثار باستانی است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش مرکزی ـ شهر ـ دهستان جوقین ـ روستای حصارساتی
آستان مقدس امامزاده عبدالله (علیهالسلام)
در شهرستان شهریار، روستای رزکان، گذرگاه جاده روستای اسکمان به دهشاد شهریار واقعشده است. سازهی ساختمان بقعه بسیار کهن و در بخش پاییندستی جاده و بیرون روستاست. این بقعه بهصورت چهاردیواری با گنبدی گلی و بسیار کهن که درون آن سفیدکاری شده است. بقعه بدون گلدسته و الحاقات جانبی است و جزو آثار باستانی است. به تازگی ضریح آهنی جهت پوشش مرقد مطهر ساختهشده و نصب گردیده است
آستان مقدس امامزاده هارون (علیهالسلام)
گفته میشود ازاعقاب امام موسی کاظم (علیهالسلام) است. درباره کردار مدفون بقعه نوشتهاند که وی هارون بن امام موسی کاظم (علیهالسلام) است که این گفتار بر سرنمایی در پیرامون بقعه کارگزاری شده است و هیچیک از دانشمندان انساب به هجرت هارون در شهرری اشاره ننموده چهبسا وی سیدی از نوادگان امام حسن مجتبی (علیهالسلام) است که تبار بزرگوارش از قرار زیراست: ابوالحسن هارون الاقطع بن الحسین بن محمد بن هارون بن محمد بن القاسم بن الحسن بن زید بن الامام الحسن (علیهالسلام). بنا به گفتهها امامزاده هارون (علیهالسلام) از واردین شهرری است و دارای دو فرزند به نام های ابی القاسم حسین و علی بود که بلا عقب درگذشته است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش مرکزی ـ شهر شهریار ـ دهستان جوقین ـ روستای کرد امیر
آستان مقدس امامزادگان احمد و رضا (علیهماالسلام)
ایشان از نوادگان امام موسی کاظم (علیهالسلام) میباشند. برخی از محققین با استناد به کتب انساب، سید احمد را احمد بن عبیدالله بن محمد الشریف بن عبدالرحمن الشجری بن قاسم بن حسن بن زید بن امام حسن (علیهالسلام) میدانند و باور دارند سیّد رضا نیز یکی از پسرعموهای سید احمد است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش مرکزی ـ شهر ـ دهستان رزکان، گذرگاه جاده شهریار به تهران
آستان مقدس امامزادگان شعیب و دانیال (علیهماالسلام)از نوادگان امام موسی کاظم (علیهالسلام) است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش مرکزی ـ شهرـ دهستان فردوسیه ـ روستای رامین.
آْستان مقدس امامزاده ابراهیم (علیهالسلام)در شهرستان شهریار، شهر شهریار، دهستان رزکان، روستای الورد واقعشده است. سازهی ساختمان بقعه امامزاده دربرگیرنده خانهای بسیار کهن است که جزو آثار باستانی و دارای گنبدی از خشت و گل و بدون گلدسته و سراهای الحاقی است. ضریحی فلزی بر روی مرقد امامزاده کارگزاری شده است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش ـ شهر شهریارـ دهستان رزکان ـ روستای الورد
آستان مقدس امامزاده افطس (علیهالسلام)
ایشان از نوادگان موسی بن جعفر (علیهالسلام) است آستان امامزاده افطس (علیهالسلام) در شهرستان شهریار، بخش مرکزی، شهر شهریار، راه شهریار، رباط کریم، دهستان جوقین، روستای بکه واقعشده است. ساختمان بقعه کهن است و درون آن بدون تزیینات و تنها گچ کاری ساده است نمای بیرونی بقعه باسیمان سپید پوشیده است. این بقعه دارای گنبد، بدون گلدسته و دارای ضریح چوبی است و جزو آثار باستانی ثبت گردیده است. بهتازگی با همکاری هیات امنا، رواقی در پیرامون بقعه در حال راهاندازی است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش مرکزی ـ شهر شهریار ـ دهستان جوقین ـ روستای بکه
آستان مقدس امامزاده عبدالله (علیهالسلام)آستان امامزاده عبدالله (علیهالسلام) در شهرستان شهریار، روستای سعیدآباد، راه جاده تهران به شهریار واقعشده است. ساختمان بقعه ایشان دربرگیرنده بنای خشتی بسیار کهن است که دارای گنبدی آجری، بدون گلدسته و ضریح و دیگر الحاقات است و دیوارهای درون بقعه سفیدکاری شده است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش ـ شهر ـ دهستان ـ روستای سعیدآباد، جاده تهران به شهریار
آستانه مقدسه امامزاده فرخنده خاتون (علیها السلام)در شهرستان شهریار، بخش مرکزی، شهر شهریار، دهستان قائم، روستای ویره، گذرگاه جاده رباط کریم به شهریار واقعشده است. بنای ساختمان بقعه دارای ساختمانی کهن با گنبدی خشتی است که درون آن سفیدکاری شده و دارای ضریح چوبی است. بقعه یادشده بهتازگی با وارسی میراث فرهنگی کرج در حال بازسازی و نصب ضریح فلزی است. بقعه امامزاده در یک پهنه گورستانی واقعشده که در حال حاضر هم بهعنوان گورستان مورد استفاده مردمان منطقه است.
آستان مقدس امامزاده قاسم (علیهالسلام) برابر شواهد و مدارک از نوادگان امام محمدباقر (علیهالسلام) است. آستان امامزاده قاسم (علیهالسلام) در شهریار، راه رباط کریم، شهر وحیدیه، محله قصبه واقعشده است. سازهی بقعه کهن با گنبدی خشتی است. نمای بیرونی بقعه از خشت و کف آن از سنگ پوشیده شده و ضریح چوبی بر روی مرقد کارگزاری شده بود. در سالهای گذشته ضریحی از جنس آلومینیوم در بقعه افراشته گردیده است.
آستان مقدس امامزاده هادی (علیهالسلام) حضرت از نوادگان امام حسن مجتبی (علیهالسلام) است. آستان امامزاده هادی (علیهالسلام) در شهرستان شهریار، شهر شهریار، روستای کرشته واقعشده است. سازهی ساختمان بقعه کهن در گسترهای نزدیک به هزار متر مربع قرارگرفته و دارای زیربنایی نزدیک به صد متر مربع و گنبدی از خشت و گل بر فراز بقعه قرار دارد. نمای اندرونی بقعه گچ کاری و نگارگری شده و ضریح چوبی بر روی مرقد قرار دارد.
آستان مقدس امامزاده احمد (علیهالسلام)بقعه دارای ساختمانی دیرینه تاریخی و سازهی آن بهصورت خشتی و دارای گنبد آجری رنگآمیزی شده است. نمای اندرونی بقعه سپید کاری و کف آن سنگکاری شده است. سازه بدون گلدسته و الحاقات جانبی است. نشانی: استان تهران ـ شهرستان شهریار ـ بخش مرکزی ـ شهر شهریار ـ جاده رباط کریم ـ دهستان جوقین ـ روستای یبارک
آستان مقدس امامزاده اسماعیل (علیهالسلام) بر پایه شواهد، ایشان فرزند امام موسی بن جعفر (علیهالسلام) است. آستان امامزاده اسماعیل (علیهالسلام) در خیابان انقلاب، روبروی میدان شهدای گمنام شهریار واقعشده است. سازهی ساختمان کهن بقعه که بسیار کوچک بود در سالیان پیش ویران گردید و بهجای هنگام بنایی بااستخوان بندی فلزی و بام بتونی پیشساخته بسیار باشکوه که دارای گنبد خشتی، ایوان، گلدسته، حرم، ضریح مطلا، صحن و مهتابی و گلدستههای کاشیکاری شده، ساختوساز گردیده است. اندرونی بقعه آیینهکاری شده و ضریح آن فلزی است. سازهی بقعه بهصورت یک مجموعه دارای دو صحن شرقی و غربی است و کنارههای آن را سایبانها فراگرفته است و گستره کل هفت هزار و شصتوچهار متر مربع است. افزون بر مجموعه فرهنگی پیشین، مجموعه فرهنگی بزرگی نیز به گستره چهار هزار و پانصد متر مربع در این بقعه احداثشده که هماکنون در اختیار مدرسه علمیه و مهد قرآن است. همچنین مدرسه علمیه و ساختمانی در سه طبقه جهت فعالیتهای آموزشی در این بقعه احداثشده است. پهنه ورودی بقعه آرامگاه شهدای هشت سال دفاع مقدس است. فضای سبز زیبایی در صحن پشت امامزاده وجود دارد.
آستان مقدس امامزاده جعفر بن محسن (علیهالسلام)از نوادگان امام موسی بن جعفر (علیهالسلام) است. آستان امامزاده جعفر بن محسن (علیهالسلام) در شهرستان شهریار، شهر شهریار، روستای خاوه، جاده کهنز واقعشده است. بنای ساختمان بقعه شامل بنایی کهن است که جزو یادگارهای باستانی است. دیوارهای بقعه با آجرنما پوشیده شده، گنبد آن از خشت و گل ساختهشده و بدون گلدسته، ضریح و دیگر الحاقات است. این بقعه در سالهای گذشته بازسازی گردیده است. طرح جامع بقعه مزبور آمادهشده و در آینده نزدیک به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.
آستان مقدس امامزاده عبدالله (علیهالسلام) از نوادگان موسی بن جعفر (علیهالسلام) است. آستان امامزاده عبدالله (علیهالسلام) در شهریار، صبا شهر، راه جاده رباط کریم به شهریار واقعشده است. بنای ساختمان بقعه قدیمی و بدون گلدسته و دیوارهای خشتی و همچنین گنبد خشتی رنگآمیزی شده است، نمای داخلی آن سفیدکاری و بدون تزیینات است. دارای ضریحی چوبی است و اطراف بقعه نیز بهصورت چهاردیواری است. سازه دارای الحاقات جانبی دربرگیرنده مسجد، دفتر هیات امناء و آبدارخانه است و گورستانی در بخشی از محوطه وجود دارد.
آستان مقدس امامزاده عبدالله (علیهالسلام) در شهرستان شهریار، روستای یوسفآباد صیرفی، جاده رباط کریم واقعشده است. سازهی ساختمانی بقعه کهن با پلان مربع است که دارای گنبد آجری بدون گلدسته و ضریح است و نمای اندرونی آن سفیدکاری شده است. این سازه بیبهره از الحاقات جانبی است و گورستانی همگانی در بخشی از میدانگاه سازه قرار دارد.
آستان مقدس امامزاده محمد (علیهماالسلام)در استان تهران – شهریار، جوقین قرار دارد.
آستان مقدس امامزادگان مهدی و جعفر (علیهماالسلام) درراه رباط کریم و در فاصله هشت کیلومتری شهریار قرار دارد. گستره این بقعه نزدیک به سه هزار متر مربع و زیر بنای آن صد و پنجاه متر مربع است و دارای بنای آجری و کهن با گنبدی از خشت و گل است که بدون گلدسته و سازههای پیوستی است. این بقعه جزو آثار باستانی است. در سالهای گذشته مسجد و حسینیهای در این بقعه ساختهشده که از چهار سو به آن متصل گردیده است. ازاره داخل حرم به بلندی یک متر سنگ و بقیه گچ کاری شده است.